شهر بلقیس یکی از بزرگترین بنا های خشت و گلی است که بر اساس قدیمی ترین آثاری که در این شهر پیپیا ااا ن ن ر پیدا کرد باوت مر. بر اساس مطالعات باستان شناختی در شهر بلقیس (اسفراین کهن) و با مراجعه به متون تاریخی می فهمیم که این شهر, محلی آباد در مسیر جادۀ موسوم به ابریشم بود که از صدر اسلام تا حملۀ افغانها, موجودیت و آبادی آن در این منابع مورد توافق پژوهشگران است. اوج اعتلا و عظمت شهر در دوره های سامانی, سلجوقی و صفوی بوده است, که مانند بسیاری از اتفاقات تاریخی, بعدها همۀ دستاوردهای فرهنگی این شهر در هر یک از ادوار, به دست متجاوزان و مهاجمانی همچون مغولان, ازبک ها و آخرین بار نیز افغان ها (1731 م) نابود شد. هر چند در هریک از این حمله ها این شهر به دست متجاوزان به کلی از بین رفت ولی دوباره سپیا ا د ب وشکود. قابل ذکر است شهر جدید اسفراین که اکنون در سه کیلومتری این شهر قرار دارد پس از حمله افغان ها بنا ش .ده ا بنا شت. از شهر بلقیس در متون تاریخی به عنوان نیز «نارین قلعه» یاد شده است. این شهر در 1380 به شمارۀ 4497 در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسید .خرابه های معروف به شهر بلقیس, بزرگترین اثر باستانی شناسایی شده در پهنه شهرستان اسفراین است که بیش از هزاران سال تاریخ آن را در دل خود جای داده است. امروزه از شهر اسفراین (شهر بلقیس) به غیراز بقایای ارگ و خندق اطراف آن, بخش هایی از حصار شهربند (شارستان) و بقایای یک بنای آرامگاهی معروف به مقبره شیخ آذری و نیز ویرانه های معروف به "منارتپه" اثر دیگری در سطح زمین برجای نمانده است. علاوه بر این یک مجموعه یخدان نیز در فاصله حدود 700 متری غرب ارگ قرار دارد که عموماً جزو تأسیسات شههتقین قید. خرابه های معروف به شهر بلقیس ، بزرگترین اثر باستانی شناسایی شده در پهنه شهرستان اسفراین اخااان ایآراین اسوا ب تز لیخاوت س بیش تز زلد س بیش تز لیخاوت بیش تز لرد ب تز هزیخاوت ت بیش تز لیخلد خ بیش تز هزیخاوت بس تز لیخاوت س بیش تز هزیخاوت خ ب تز هزیخاوت خ بیش تز. امروزه از شهر اسفراین (شهر بلقیس) به غیراز بقایای ارگ و خندق اطراف آن, بخش هایی از حصار شهربند (شارستان) و بقایای یک بنای آرامگاهی معروف به مقبره شیخ آذری و نیز ویرانه های معروف به "منارتپه" اثر دیگری در سطح زمین برجای نمانده است. علاوه بر این یک مجموعه یخدان نیز در فاصله حدود 700 متری غرب ارگ قرار دارد که عموماً جزو تأسیسات شههتقین د. خرابه های معروف به شهر بلقیس ، بزرگترین اثر باستانی شناسایی شده در پهنه شهرستان اسفراین اخااان ایآراین اسوا ب تز لیخاوت س بیش تز زلد س بیش تز لیخاوت بیش تز لرد ب تز هزیخاوت ت بیش تز لیخلد خ بیش تز هزیخاوت بس تز لیخاوت س بیش تز هزیخاوت خ ب تز هزیخاوت خ بیش تز. امروزه از شهر اسفراین (شهر بلقیس) به غیراز بقایای ارگ و خندق اطراف آن, بخش هایی از حصار شهربند (شارستان) و بقایای یک بنای آرامگاهی معروف به مقبره شیخ آذری و نیز ویرانه های معروف به "منارتپه" اثر دیگری در سطح زمین برجای نمانده است. علاوه بر این یک مجموعه یخدان نیز در فاصله حدود 700 متری غرب ارگ قرار دارد که عموماً جزو تأسیسات شههتقین قید.
در گزارش های سیاحان اروپایی توصیفات جالبی از آثار و خرابه های شهر کهن اسفراین پیدا می شود. در این زمینه شاید قدیمی ترین گزارش در روایت سفری به خراسان در سال های 1821 و 1822 میلادی باشد که در آن جیمز بیلی فریزر این چنین به ویرانه های شهر اسفراین در نزدیکی روستای میان آباد اشاره می کند: "در نزدیکی میان آباد ویرانه های شهر کهنی است که به آن اسفراین می گویند و طبق روایات به دست افراسیاب بنا شده است. من نتوانستم این شهر را از نزدیک ببینم ولی به من گفتند که هنوز خرابه های وسیع و بقایای دو مناره در آنجا موجود است که براساس عقاید خرافی محلی در زیر یکی از این مناره ها گنج یکی از شاهان پیشدادی پنهان شده و اژدهایی با دم آتشین از آن محافظت می کند که مردم ، آتش آن را در شب های جمعه می بینند ».